Stenty – czym są i kiedy się je stosuje w kardiologii?

Współczesna kardiologia nieustannie rozwija metody leczenia chorób układu sercowo-naczyniowego, a jednym z kluczowych rozwiązań stosowanych w terapii choroby wieńcowej są stenty. To niewielkie, a zarazem niezwykle istotne elementy medyczne, które mają na celu przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w naczyniach wieńcowych, co ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mięśnia sercowego.

1. Czym są stenty?
2. Jakie są wskazania kardiologiczne do wszczepienia stentu?
3. Jak wygląda zabieg wszczepienia stentu?
4. Powikłania po zabiegu wszczepienia stentów
5. Stenty – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym są stenty i jakie są wskazania do ich wszczepienia,
• jak przebiega zabieg wszczepienia stentów,
• jakie potencjalne powikłania mogą wiązać się ze wszczepieniem stentów.

Dzięki temu artykułowi zrozumiesz również, jak wygląda codzienne życie po założeniu stentów sercowych.

Czym są stenty?

Stenty to cienkie rurki wykonane z metalu lub materiałów biodegradowalnych, które po umieszczeniu w zwężonym lub zamkniętym naczyniu wieńcowym rozszerzają jego światło i umożliwiają swobodny przepływ krwi. Ich podstawową funkcją jest podtrzymywanie odpowiedniej szerokości ścian naczynia, by zabezpieczyć je przed ponownym zwężeniem lub zamknięciem. Dzięki temu stent pozwala na skuteczne przywrócenie perfuzji mięśnia sercowego, co jest niezbędne w leczeniu choroby niedokrwiennej serca oraz zapobieganiu kolejnym incydentom sercowym.

Istotą działania stentu jest mechaniczne rozszerzenie zwężonego odcinka, który najczęściej powstaje na skutek miażdżycy, a także zapobieganie tzw. restenozie – ponownemu zwężeniu naczynia po wcześniejszym zabiegu angioplastyki. Ten drobny implant jest umieszczany wewnątrz naczynia za pomocą cewnika, który jest wprowadzany przez tętnicę udową lub promieniową aż do miejsca zmienionego chorobowo. Taki sposób postępowania umożliwia precyzyjne i efektywne leczenie.

Rodzaje stentów

Istnieje kilka rodzajów stentów, które różnią się budową, materiałem oraz sposobem uwalniania leków. Cechy te wpływają na zakres ich zastosowanie oraz skuteczność terapeutyczną.

• Stenty metalowe (BMS, bare-metal stents) – stanowią klasyczne rozwiązanie zbudowane z metalowej siateczki. Nie mają powłoki farmakologicznej, co niestety wiąże się z większym ryzykiem ponownego zwężenia w miejscu wszczepienia.
• Stenty uwalniające leki (DES, drug-eluting stents) – są pokryte specjalnymi substancjami farmakologicznymi, które hamują namnażanie się komórek i rozwój nowej tkanki, co znacząco zmniejsza ryzyko restenoz.
• Stenty bioresorpcyjne – wykonane z materiałów rozpuszczalnych w organizmie, które po spełnieniu funkcji mechanicznego podtrzymania naczynia ulegają stopniowemu rozpuszczeniu, co pozwala na przywrócenie naturalnej elastyczności naczyń.
• Stenty hybrydowe – łączą cechy stentów metalowych i bioresorpcyjnych w celu optymalizacji efektów terapeutycznych w różnych typach zmian naczyniowych.

Dobór właściwego typu stentu zależy od wielu czynników, m.in. od stopnia i lokalizacji zwężenia, ogólnego stanu pacjenta, obecności innych chorób oraz wcześniejszych interwencji kardiologicznych.

Jakie są wskazania kardiologiczne do wszczepienia stentu?

Implantacja stentu jest procedurą rutynowo stosowaną przede wszystkim w leczeniu dusznicy bolesnej i ostrego zespołu wieńcowego, w tym zawału mięśnia sercowego. Główne wskazania do zabiegu to:

• zwężenia tętnic wieńcowych znacznie utrudniające przepływ krwi, które manifestują się objawami niedokrwienia serca – dusznicą bolesną lub zagrażającym zawałem;
• ostry zawał serca, zwłaszcza z uniesieniem odcinka ST, w którym szybkie przywrócenie przepływu krwi w zwężonym lub zatkanym naczyniu jest kluczowe dla minimalizacji uszkodzeń mięśnia sercowego;
• przewlekła choroba wieńcowa, kiedy niepowodzenie leczenia farmakologicznego wymaga zastosowania technik inwazyjnych;
• alternatywa lub uzupełnienie klasycznych operacji kardiochirurgicznych takich jak pomostowanie aortalno-wieńcowe (bajpasy).

Wskazania wymagają dokładnej konsultacji i indywidualnego dopasowania do pacjenta w oparciu o badania obrazowe takie jak koronarografia, która precyzyjnie lokalizuje zmiany miażdżycowe.

Jak wygląda zabieg wszczepienia stentu?

Procedura implantacji stentu jest jednym z podstawowych zabiegów wykonywanych metodą przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI). Polega ona na wprowadzeniu specjalnego cewnika z balonikiem i zamocowanym na nim stentem przez tętnicę, najczęściej udową lub promieniową, do miejsca zwężenia w tętnicy wieńcowej. Po precyzyjnym umocowaniu stentu balon zostaje nadmuchany, co powoduje rozszerzenie światła tętnicy i utrzymanie jego odpowiedniej średnicy.

Zabieg jest zazwyczaj przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym, a jego przebieg jest monitorowany za pomocą fluoroskopii, co umożliwia lekarzowi dokładne umieszczenie stentu oraz ocenę efektu rozszerzenia naczynia. Zabieg trwa zwykle od 30 minut do 2 godzin w zależności od stopnia skomplikowania zmian naczyniowych.

Powikłania po zabiegu wszczepienia stentów

Chociaż implantacja stentu jest procedurą rutynową i bezpieczną, jak każda interwencja inwazyjna niesie za sobą ryzyko wystąpienia efektów niepożądanych:

• restenoza – ponowne zwężenie naczynia w obrębie stentu, najczęściej spowodowane nadmiernym rozrostem tkanki;
• zakrzepica stentu – tworzenie się skrzepliny w obrębie wszczepionego implantu, które może prowadzić do zablokowania przepływu krwi i ostrego zawału;
• krwawienia – z powodu stosowania leków przeciwzakrzepowych po zabiegu może dojść do zwiększonego ryzyka krwawień, szczególnie w miejscach wkłuć naczyniowych;
• perforacja lub uszkodzenie naczynia – choć rzadkie, powikłania mechaniczne mogą mieć poważne konsekwencje kliniczne.

Prawidłowa kwalifikacja pacjenta, doświadczenie zespołu zabiegowego oraz dobór odpowiednich leków po zabiegu minimalizują ryzyko powikłań i wpływają na pozytywne rokowania pacjenta.

Stenty – najczęściej zadawane pytania

Jak długo można żyć ze stentem?

Stenty, zwłaszcza nowoczesne stenty uwalniające leki, mogą służyć pacjentowi przez całe życie – pod warunkiem odpowiedniej kontroli kardiologicznej i stosowania zaleconej terapii przeciwzakrzepowej oraz modyfikacji stylu życia. Dzięki nim możliwe jest znaczące ograniczenie ryzyka nawrotu dusznicy bolesnej i kolejnych zawałów.

Czy stenty są na stałe?

Stenty metalowe pozostają w naczyniu na zawsze i stają się jego integralną częścią. Natomiast stenty bioresorpcyjne z czasem ulegają całkowitemu rozpuszczeniu, co przywraca naturalną elastyczność tętnicy. Decyzja o rodzaju stentu jest zawsze dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Jaki jest zalecany tryb życia po stentach?

Pacjenci po wszczepieniu stentów powinni prowadzić zdrowy styl życia, który obejmuje zbilansowaną dietę ubogą w tłuszcze nasycone i cholesterol, regularną aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości, unikanie palenia tytoniu oraz regularne przyjmowanie leków zaleconych przez kardiologa. Ważne jest także kontrolowanie ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi.

Czy można latać samolotem ze stentami?

Posiadanie stentu nie stanowi przeciwwskazania do podróży lotniczych, pod warunkiem że stan zdrowia pacjent jest stabilny i nie występują powikłania po zabiegu. Przed planowanym lotem zaleca się jednak konsultację z lekarzem, zwłaszcza po niedawnym wszczepieniu stentu.

Czy po założeniu stentów można dźwigać?

Umiarkowany wysiłek fizyczny, w tym dźwiganie, nie jest przeciwwskazany, o ile nie prowadzi do przeciążenia organizmu i jest dostosowany do ogólnego stanu zdrowia. Zaleca się jednak unikanie ciężkich prac fizycznych bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem, aby zminimalizować ryzyko powikłań.