Dieta Kwaśniewskiego (optymalna) – na czym polega?

Na czym polega popularna dieta Kwaśniewskiego (której nazwa – wbrew obiegowej opinii – nie ma związku z byłym prezydentem Polski, ale pochodzi od nazwiska propagującego ją lekarza) i czy jest ona bezpieczna?

Diety niskowęglowodanowe i zarazem wysokotłuszczowe cieszą się w ostatnich latach coraz większą popularnością. Jedną z najczęściej stosowanych diet niskowęglowodanowych w naszym kraju jest dieta Kwaśniewskiego, która nazywana jest również dietą optymalną. Wzbudza ona nadal wiele kontrowersji, a według stanowiska Komitetu Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk oraz Instytutu Żywności i Żywienia wywiera niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka.

Na czym polega dieta Kwaśniewskiego?

Dieta Kwaśniewskiego polega na zwiększeniu udziału w diecie produktów bogatotłuszczowych (głównie pochodzenia zwierzęcego) i jednocześnie ograniczeniu pokarmów, które zawierają duże ilości węglowodanów. W diecie optymalnej zaleca się tym samym spożywanie masła (ekstra i klarowanego), smalcu, śmietany, pełnotłustego mleka, majonezu, podrobów (np. wątróbki, serc, kurzych łapek), tłustego mięsa (m.in. karkówki, golonki, boczku, żeberek, gęsi, kaczki), kiełbasy, parówek, całych jaj (do 4 sztuk na dzień) i pełnotłustych serów (żółtych, białych i pleśniowych). Jedną z ważnych zasad diety Kwaśniewskiego jest także ograniczenie spożycia warzyw do 300 g na dobę.

Dieta optymalna jest zatem dietą o niskiej zawartości węglowodanów, umiarkowanej zawartości białka oraz wysokiej zawartości tłuszczu. Optymalna proporcja makroskładników odżywczych w diecie Kwaśniewskiego kształtuje się następująco – na 1 g białka powinno przypadać 2,5–3,5 g tłuszczu i nie więcej niż 0,5 g węglowodanów. Oznacza to, że tłuszcze stanowią w diecie Kwaśniewskiego około 60% całodziennego udziału energii, białko natomiast od 20% do 30%, węglowodany zaś nie więcej niż 10%.

Czy dieta optymalna jest skuteczna?

Dieta Kwaśniewskiego może powodować obniżenie stężenia triglicerydów we krwi, co jest związane ze zmniejszeniem nadmiernej masy ciała u osób otyłych oraz wyraźnym ograniczeniem spożycia węglowodanów w diecie.

Oprócz zmniejszenia masy ciała i poziomu triglicerydów we krwi dieta Kwaśniewskiego może obniżać poziom hemoglobiny glikozylowanej (HbA1c) oraz zmniejszać spożycie doustnych leków przeciwcukrzycowych u pacjentów z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej organizmu. Co więcej, u chorych na cukrzycę typu 2 ograniczenie spożycia węglowodanów w diecie optymalnej zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę i dlatego często wymagane są znacznie mniejsze jej dawki w ciągu doby.

Ile można schudnąć na diecie optymalnej?

Dieta optymalna najczęściej przyczynia się w pierwszych kilku tygodniach do szybkiej utraty masy ciała, co zwykle motywuje osoby zainteresowane odchudzaniem do dalszego przestrzegania jej zasad w nadziei na uzyskanie podobnych efektów w późniejszym etapie. Szybki spadek masy ciała, nawet do 2 kg po pierwszym tygodniu stosowania diety, wynika z jednej strony ze zmniejszenia spożycia kalorii w diecie, a z drugiej ze znaczącego ograniczenia węglowodanów, co powoduje całkowite uszczuplenie zapasów glikogenu mięśniowego i wątrobowego oraz utratę wody. Oznacza to, że obserwowany ubytek masy ciała wcale nie musi być związany z utratą tkanki tłuszczowej, lecz głównie wody, albowiem każdy 1 g glikogenu wiąże 3 g wody.

Dieta Kwaśniewskiego – przykładowy jadłospis

Śniadanie:

Jajecznica z 3 jaj z plastrem boczku na maśle klarowanym oraz sałatka z rukoli, pomidora i rzodkiewki.

Obiad:

Pieczone żeberka (200 g) z ziemniakiem (1 średnia sztuka), marchewką (1 sztuka), cebulą (1 sztuka) i ogórkiem małosolnym (1 sztuka).

Kolacja:

Zupa pomidorowa na wywarze z kury (świeża tuszka z kurczaka, pomidory, włoszczyzna, śmietanka o zawartości 30% tłuszczu, masło, przyprawy, drobno posiekany koper włoski).

Dieta Kwaśniewskiego – przeciwwskazania

Do głównych przeciwwskazań do stosowania diety Kwaśniewskiego zalicza się niewydolność wątroby, zapalenie trzustki, zaburzenia metabolizmu lipidów oraz przewlekłą chorobę nerek. Dietę optymalną uznaje się w środowisku medycznym i naukowym za szkodliwą dla zdrowia człowieka przede wszystkim ze względu na zbyt wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu pokarmowego, puryn, witaminy A i żelaza, jak również niedostateczną podaż wapnia, potasu, magnezu, witaminy C, antyoksydantów oraz błonnika pokarmowego.

Dieta Kwaśniewskiego sprzyja także powstawaniu kamieni nerkowych oraz zwiększonej produkcji kwasu moczowego przy jednoczesnym zmniejszeniu jego wydalania z organizmu. Podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi może powodować wytrącanie się kamieni moczanowych. Częstym skutkiem ubocznym przestrzegania diety optymalnej są również zaparcia, które najczęściej są spowodowane zmniejszoną zawartością błonnika pokarmowego w diecie oraz niedostatecznym spożyciem wody w wyniku hamowania uczucia pragnienia przez ketony. Ponadto osoby dostarczające małe ilości błonnika pokarmowego mają podwyższone ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych, zwłaszcza raka jelita grubego.

Warto również nadmienić o tym, że stosowanie diety Kwaśniewskiego u chorych na cukrzycę może w początkowym etapie sprzyjać wystąpieniu hipoglikemii i – co za tym idzie – wymagać zmniejszenia dawek doustnych leków przeciwcukrzycowych. Dlatego pacjenci przyjmujący insulinę lub doustne leki przeciwcukrzycowe powinni być dokładnie monitorowani przez lekarza prowadzącego, gdy zdecydują się rozpocząć dietę optymalną.

Dieta Kwaśniewskiego jest także sposobem odżywiania, który powoduje zwiększenie stosunku bakterii Firmicutes do Bacteroidetes w przewodzie pokarmowym, co jest uważane za wskaźnik dysbiozy jelitowej, czyli zaburzenia równowagi bakteryjnej w jelicie.