Dławica Prinzmetala – objawy, przyczyny i leczenie

Mianem dławicy piersiowej (łac. Angina pectoris, dawniej dusznica bolesna) określamy zespół objawów charakteryzujących się bólem w klatce piersiowej, którego przyczyną jest zazwyczaj zwężenie naczynia wieńcowego, prowadzące do upośledzonego utlenienia mięśnia sercowego.

Główną przyczyną dławicy piersiowej jest choroba wieńcowa, w której blaszki miażdżycowe zwężają światło i upośledzają przepływ krwi w tętnicach nasierdziowych. Niemniej również są inne przyczyny bólu w klatce piersiowej nie wiążące się z chorobą wieńcową.

Dławica Prinzmetala – co to jest?

Dławica piersiowa typu Prinzmetala bywa nazywana również dusznicą bolesną odmienną, a także dławicą naczynioskurczową. Schorzenie to charakteryzuje się bólem zlokalizowanym w obrębie klatki piersiowej, w której powoduje samoistny, odcinkowy skurcz tętnicy wieńcowej.

Dławica odmienna – objawy

Głównym objawem dławicy Prinzmetala jest rozlany, gniotący, piekący ból zlokalizowany najczęściej zamostkowo,. Może on promieniować do szyi, żuchwy, nadbrzusza. Ból dławicowy może również szerzyć się do lewego barku lub wzdłuż całej lewej kończyny górnej (aż do palców lewej dłoni). Symptomy występują zwykle w godzinach porannych (między 24:00 a 6:00), przeważnie w czasie spoczynku, lecz mogą również być spowodowane wysiłkiem fizycznym.

Dławica naczynioskurczowa charakteryzuje się przejściowymi zmianami w elektrokardiogramie (EKG), które pojawiają się podczas bólu w klatce piersiowej i ustępują wraz z minięciem objawów. U części pacjentów w przebiegu dławicy Prinzmetala mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca i krótkotrwałe utraty przytomności.

Dławica Prinzmetala – przyczyny

Przyczyny dławicy naczynioskurczowej są bardzo złożone. Udowodniono, że wpływ na rozwój choroby ma: między innymi upośledzenie czynności śródbłonka naczyń krwionośnych, nadaktywność mięśniówki naczyń, niedobór magnezu, stres oksydacyjny (czyli wysoki poziom tzw. wolnych rodników) oraz predyspozycje genetyczne.

Każdy z wymienionych powyżej czynników zwiększa ryzyko powstania nadmiernej reakcji naczyń krwionośnych na bodziec, objawiającej się nagłym skurczem tętnicy wieńcowej. Najsilniejszą pośrednią przyczyną, która może wywołać objawy dławicy Prinzmetala, jest palenie tytoniu. Ponadto symptomy mogą być indukowane przez stres, wysiłek fizyczny, zimne powietrze, hiperwentylację i zażywanie narkotyków (m.in. amfetaminy i kokainy).

Diagnostyka dławicy Prinzmetala – rozpoznanie

Diagnostyka dławicy naczynioskurczowej wymaga wykonania specjalistycznych badań. U pacjenta zgłaszającego bóle w klatce piersiowej w pierwszej kolejności wykonywane jest EKG, aby wykluczyć zawał mięśnia sercowego. Następnie, pacjent zostaje skierowany do szpitala celem wykonania koronarografii. To badanie pozwala na ocenę naczyń wieńcowych, których obraz jest zazwyczaj prawidłowy, a ewentualnie uwidocznione zmiany przeważnie nie mają znaczenia klinicznego (czyli nie są źródłem żadnego ze zgłaszanych przez pacjenta objawów). 

Charakterystycznym objawem dławicy odmiennej są zmiany w EKG w postaci przejściowego uniesienia odcinka ST oraz zmiany morfologii załamka T. Mając na względzie nieciągły i ulotny charakter tych zmian, nieraz koniecznie jest całodobowe monitorowanie pacjenta przy pomocy holtera EKG.

Leczenie i rokowania w dławicy Prinzmetala

Leczenie dławicy odmiennej polega na podawaniu dużych dawek blokerów kanału wapniowego (np. werapamilu, diltiazemu), czyli leków ograniczających dopływ jonów wapnia do mięśni gładkich, tym samym prowadzących do rozszerzenia naczyń krwionośnych (w tym tętnic nasierdziowych). Ponadto, aby doraźnie przerwać ból w klatce piersiowej stosuje się azotany (np. nitroglicerynę podjęzykowo), celem szybkiego rozszerzenia naczyń wieńcowych.

Niezbędna również jest redukcja czynników ryzyka: zaprzestanie palenia tytoniu i przyjmowania narkotyków. Należy pamiętać, że w przypadku tego rodzaju dławicy beta-blokery są bezwzględnie przeciwwskazane. 

Rokowanie jest dobre, pierwsze 5 lat od rozpoznania przeżywa 95% pacjentów. Ryzyko zgonu jednak jest większe wśród chorych ze zmianami miażdżycowymi tętnic wieńcowych oraz po przebytym epizodzie migotania komór w trakcie skurczu tętnicy.