Odkryto nowy szczep rzeżączki. Jest odporny na leczenie antybiotykami

Wydawało się, że medycyna zdołała wykształtować sprawdzone i przynoszące dobre rezultaty schematy leczenia rzeżączki. Niestety nowy szczep tej choroby wykryty w Austrii okazał się odporny na antybiotyki stosowane w walce z bakterią wywołującą rzeżączkę. Co to oznacza dla zdrowia publicznego?

Rzeżączka to choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana bakterią o nazwie N. gonorrhoeae. Statystycznie częściej dotyka mężczyzn, choć może dotyczyć także kobiet. Zarówno w Europie, jak i na świecie obserwuje się coraz większą liczbę zakażeń szczepami dwoinki rzeżączki odpornymi na leczenie antybiotykami. W ostatnim czasie opisano przypadek mężczyzny, u którego bezskutecznie przez kilka miesięcy stosowano wszystkie dostępne metody terapii. Czy rzeżączka może stać się schorzeniem nieuleczalnym?

Nowy szczep dwoinki rzeżączki

W Austrii wykryto nowy, niereagujący na dostępne metody leczenia, szczep rzeżączki. Pacjentem był mężczyzna w wieku około 50 lat, który odbył kilka kontaktów seksualnych podczas podróży do Azji, gdzie prawdopodobnie został zarażony. Po powrocie do Europy wykonano u niego wymaz z cewki moczowej i wykryto bakterię Neisseria gonorrhoeae. Chory był leczony stosowanymi w tego rodzaju schorzeniu antybiotykami, terapia trwająca w sumie kilka miesięcy nie przynosiła jednak poprawy. Przypadek ten opisano w czasopiśmie „Eurosurveillance”.

Zespół naukowców z Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC, European Centre for Disease Prevention and Control) twierdzi, że nowo odkryty szczep dwoinki rzeżączki jest odporny na obecnie dostępne opcje leczenia – jest to tzw. szczep o rozszerzonej oporności na antybiotyki (ang. extensively drug resistant, XDR). Lekooporność dotyczy azytromycyny, a także ceftriaksonu, cefiksymu, cefotaksymu, cyprofloksacyny i tetracykliny.

Rzeżączka – ważny problemem zdrowia publicznego

Rzeżączka (łac. gonorrhoea) jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób przenoszonych drogą płciową. Jest ona wywoływana Gram-ujemną bakterią Neisseria gonorrhoeae. Do zakażenia dochodzi drogą płciową, poprzez kontakt genitalny, oralny lub analny. Obejmuje ono przede wszystkim cewkę moczową i kanał szyjki macicy, ale może także dotyczyć odbytnicy, gardła i spojówek. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rocznie na całym świecie tą bakterią zakaża się około 78 mln ludzi.

Objawy rzeżączki u kobiet to:

• ropne upławy,
• pieczenie w pochwie,
• ból podbrzusza,
• ból podczas oddawania moczu.

Objawy rzeżączki u mężczyzn obejmują:

• ból i pieczenie w okolicy cewki moczowej nasilające się podczas oddawania moczu lub tuż po mikcji,
• ropny wyciek z cewki moczowej,
• rzadziej: ból i obrzęk najądrzy.

Czy rzeżączka może stać się nieuleczalna?

Już od kilku dziesięcioleci obserwuje się szybki wzrost oporności bakterii N. gonorrhoeae w stosunku do kolejnych antybiotyków i chemioterapeutyków stosowanych w walce z rzeżączką, nawet tych o szerokim spektrum działania. Szczególny niepokój medyków budzi fakt niepodatności na ceftriakson, który jest antybiotykiem ß-laktamowym, należącym do cefalosporyn III generacji. Pierwszy taki przypadek odnotowano w 2011 r. w Kioto (Japonia), a w tej chwili takie sytuacje występują już na całym świecie.

Szczep „super rzeżączki”, jak nazywają go badacze, zidentyfikowany w Austrii, jest blisko spokrewniony ze szczepami wykrywanymi wcześniej m.in. w Wielkiej Brytanii, Azji Południowo-Wschodniej i Australii, jednak nigdy przedtem nie został udokumentowany. ECDC ostrzega, że pojawienie się lekoopornych szczepów N. gonorrhoeae stanowi poważne, globalne zagrożenie, zwłaszcza biorąc pod uwagę malejącą liczbę skutecznych metod leczenia. Również Światowa Organizacja Zdrowia uważa dwoinkę rzeżączki za patogen o „wysokim priorytecie”.