Język – o czym świadczy jego wygląd?

Budowa języka

Język zbudowany jest z mięśni i błony śluzowej. Dzieli się na trzon i nasadę. Śluzówka języka ma charakterystyczną budowę i jest pokryta licznymi brodawkami językowymi. U człowieka występuje sześć rodzajów brodawek, które dzielimy na mechaniczne – służące do pobierania i rozdrabniania pokarmu (brodawki nitkowate, soczewkowate i stożkowate) oraz smakowe – zwierające kubki smakowe i również będące brodawkami mechanicznymi (są to brodawki grzybowate, okolone i liściaste). Najliczniejsze są brodawki nitkowate.

Objawy choroby

Objawów sygnalizujących chorobę języka może być wiele, jednak najczęściej są to:

• ból,
• pieczenie,
• zaburzenia ruchomości,
• zaburzenia odczuwania smaku,
• gruby nalot,
• wygładzenie powierzchni,
• powiększenie języka.

Problemy związane z językiem mogą być wadami wrodzonymi lub chorobami nabytymi.

Wady wrodzone

Wady wrodzone języka w większości występują rzadko. Wśród nich można wyróżnić wrodzony język olbrzymi, wrodzony mały język, wrodzony zrost języka z dnem jamy ustnej lub język pofałdowany. Język pofałdowany w odróżnieniu od pozostałych wad występuje stosunkowo często. Obecne są głębokie bruzdy na jego powierzchni układające się w różny sposób – mogą tworzyć na języku wzór liścia lub nadawać wygląd mózgu. Wada ta pojawia się również u osób starszych, bezzębnych, u których język przejmuje funkcję żucia. Chory nie odczuwa dolegliwości.

Nalot na języku – może być prawidłowy

Nalot na języku najczęściej nie jest objawem patologii, lecz nieprawidłowo lub niedokładnie prowadzonej higieny. Jeśli język nie jest oczyszczany, szczególnie u osób bezzębnych, na jego powierzchni gromadzą się resztki pożywienia, bakterie i złuszczony nabłonek, tworząc widoczny nalot. Język może być pokryty białym nalotem również u osób odwodnionych, w stanach gorączkowych lub w suchości jamy ustnej. Jeśli nalot schodzi podczas pocierania np. gazikiem, świadczy to o braku patologii i konieczności poprawy higieny. Natomiast nalot trudno schodzący lub schodzący z jednoczesnym krwawieniem może wzbudzić lekki niepokój i powinien skłonić nas do wizyty u lekarza dentysty. Język należy oczyszczać codziennie podczas mycia zębów – specjalną tarką do języka lub szczoteczką do mycia zębów – „czesząc” szczoteczką jego powierzchnię od tyłu do przodu.

Czarny nalot

Nalot nieschodzący podczas pocierania może sygnalizować różne choroby, w zależności od koloru nalotu. Czarny nalot może wystąpić po drażnieniu chemicznym – u osób dużo palących, po antybiotykoterapii, po zbyt długim stosowaniu płukanek z chlorheksydyną. Należy pamiętać, że płukanki z chlorheksydyną można stosować maksymalnie przez okres dwóch tygodni.

Kredowobiały nalot

Kredowobiały nalot, o konsystencji zsiadłego mleka, może świadczyć o kandydozie (grzybicy) w jamie ustnej. Chory dodatkowo odczuwa pieczenie i ból. Choroba najczęściej dotyka osób przyjmujących sterydy, po chemioterapii lub immunosupresji. Może wystąpić również po antybiotykach, zwłaszcza gdy chory nie przyjmował leków chroniących florę bakteryjną. Jeśli jednak choroba występuje u osoby dotąd zdrowej może świadczyć o innych chorobach takich jak cukrzyca lub nawet AIDS.

Język gładki, lśniący

Wygładzona, pozbawiona brodawek powierzchnia języka, jakby polakierowana świadczyć może o niedoborach w organizmie. Taki wygląd jest najbardziej typowy dla niedobory witaminy B12 w organizmie. Podobnie wygląda również język w niedoborach witaminy B2 i PP – wtedy jest lakierowany, ciemnoczerwony. Natomiast tak zwany język malinowy (lub truskawkowy) jest charakterystyczny dla przebiegu płonicy.

Pewnym jest, że o język trzeba dbać – delikatnie oczyszczać z nalotu, nie podrażniając brodawek. Należy pamiętać, że w każdej sytuacji zaobserwowania zmiany wyglądu języka lub pojawienia się dolegliwości powinno zgłosić się do lekarza dentysty w celu postawienia prawidłowej diagnozy.